انتشار تصویری منتسب به «ماهواره کوپرنیک» از محل آتش‌سوزی یک هفته‌ای اخیر در جنگل‌های اورامانات و خبر سوختن بیش از ۱۵۰۰ هکتار جنگل‌ بکر با تنوع زیستی غنی در شهرستان ثلاث باباجانی حائز نکات مهم و قابل توجهی می‌باشد.

🔹علئ‌رغم حضور صدها نفری و تلاش مضاعف و فداکاری شبانه‌روزی داوطلبان مردمی از چند شهر و استان همجوار در کنار نیروهای اعزامی، آنطور که در تصویر پیداست بدون وجود آتشبر‌های طبیعی و انسان‌ساخت مانند رودخانه و جاده، شدت و گسترش آتش غیرقابل کنترل بوده بطوریکه وجود چنین عوارضی در کنار پوشش گیاهی ضعیفتر در ارتفاعات حدود ۲۵۰۰ متری نهایتاً منجر به برتری نسبی افراد دخیل در عملیات بر زبانه‌های آتش و کنترل و اطفای کامل آن شده است.(همچنین تعدادی از نیروهای با تجربه حاضر در این منطقه این واقعیت را تایید می‌کنند.)

🔹نکته جالب توجه دیگر در آتش‌سوزی جنگل‌های ثلاث اعلام به موقع وضعیت بحران و گسیل و بکارگیری امکانات دستگاه‌های حاکمیتی از قبیل خودروهای کمک‌دار جهت انتقال نیرو و تجهیزات در مناطق عملیاتی بود که سبب بازیابی اعتماد و هماهنگی بیشتر بین داوطلبان مردمی و مسؤلان شد.

🔹نبود هواپیما و بالگرد آتشنشان و زیرساخت‌های مربوطه، ضعف شدید در سایر امکانات اطفای حریق و کوهستانی بودن منطقه خودبخود باعث شده است که نیروی انسانی(پیاده)اصلی ترین و کارآمدترین نیروی مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌های اورامانات باشد که این مسأله نیازمند بهره‌گیری از دانش آکادمیک و دانش بومی و توانمندی‌های جامعه محلی با حضور تیم‌های(مردمی/سازمانی) آموزش‌دیده حرفه‌ای، مجهز و هماهنگ تحت فرماندهی واحد عملیات و پشتیبانی مناسب می‌باشد.

🔹دستگاه‌های دمنده (بنزینی) اگرچه در برخی نقاط مرتعی با پوشش گیاهی ضعیف کارایی دارد اما بدلیل اطمینان خاطر کاذب و اعتماد به نفسی که به کاربران می‌دهد متأسفانه در مناطق دارای شیب زیاد و پوشش گیاهی غنی نه تنها اثر چندانی ندارد بلکه بدلیل احتمال آسیب باک و نشت بنزین، مستقیماً جان کاربران را به خطر می‌اندازد.

🔹القای چنین اطمینان خاطر کاذبی به کاربران دستگاه‌های دمنده که غالباً بدون وسایل حفاظت فردی می‌باشند باعث می‌شود برخی از آن‌ها بدون در نظر گرفتن سایر خطرات مانند خفگی در اثر استنشاق (دود)گازهای سمی و … را نادیده بگیرند و با پیشروی در مناطق دودآلود جان خود را بخطر بیاندازند.(طی چند سال اخیر تقریباً تمام جان باختگان آتش‌سوزی‌های جنگلی در منطقه اورامانات کاربران دستگاه‌های دمنده بنزینی بوده‌اند!)

🔹ترویج فرهنگ‌ محیط‌زیست و منابع طبیعی_مدیریت گردشگری بر اساس ظرفیت بُرد منطقه و توسعه پایدار_شناسایی نقاط مستعد آتش‌سوزی و اعمال اقدامات پیشگیرانه: توانمندسازی جوامع محلی و ایجاد خط‌های آتشبُر پیش‌فرض به واسطه حضور هدفمند دام در فصل بهار و بهره‌برداری محدود از چوب‌های خشک در مسیر خطوط آتشبُرهای کارشناسی شده با مشارکت افراد محلی_با توجه به حضور چشمگیر افراد بومی و داوطلبان مردمی فاقد پوشش و تجهیزات حفاظت فردی  استفاده از ابزارهای سنتی مانند شن‌کش جهت ایجاد خطوط آتشبُر با حمایت کاربران دستگاه‌های دمنده‌(هر دستگاه دو نفر اپراتور) و رعایت سبک تغذیه علمی نیروهای فعال در عملیات‌(متناسب با منطقه کوهستانی و فعالیت مضاعف افراد) از راهکارهای مؤثر در مدیریت آتش‌سوزی‌های این مناطق می‌باشد.

🔹تحقق تمامی موارد با حمایت و ایفای نقش مؤثر فرمانداری‌ها در تشکیل ستاد مردمی  با کمترین زمان و هزینه به راحتی امکانپذیر می‌باشد

✍️ محمد صدیق محمدیان