منحصربه فردترین کوچ جهان | ماجرای کوچ عمودی اهالی اورامان

عزیز مصطفایی؛ نوع خاص کوچ که برای تامین آب اهالی و دام‌هایشان است و نه مانند دیگر عشایر این سرزمین کوچی برای تامین علوفه دام. هوارنشینی از ۱۵ اردیبهشت آغاز می‌شود و تا اواخر تابستان ادامه دارد. کوچ برای آب از کوچ هوارنشینی منطقه اورامانات در غرب کشور نمی‌شود به سادگی گذشت. کوچی که به نوعی سبک زندگی اهالی روستاهای اورامانات است؛ درست وقتی ۴۵ روز از آغاز بهار می‌گذرد. برای همین بهتر است قبل از آن تعاریف متداول از کوچ قشلاق و ییلاق، کوچ برای تامین علوفه دام یا کوچ‌هایی که چند روز طول می‌کشد را کنار بگذاریم. نخستین تفاوت از مسیر کوچ خودش را نشان می‌دهد. عشایر معمولا از یک منطقه به منطقه دیگر در مدت ۱۰ تا ۱۵ روز کوچ می‌کنند، اما کوچ وقتی به اورامانات و هوارنشینی می‌رسد، راهی عمودی در دل کوه با شیب تند پیش رو نمایان می‌شود. روستاهای اورامانات در دل کوه‌ها قرار دارند. کوچ از دامنه به ارتفاع انجام می‌شود، آن هم نه در مدت چند روز، بلکه در مدت ۳ یا ۴ ساعت و این هم وجه تمایز دیگر این کوچ است. اصل تفاوت هوارنشینی که آن به یک سبک زندگی که از گذشته تا کنون ادامه دارد، تب...

جایزه قلم هژار مثل نامش هژار بود

محمدآشنا عباس منش جدای از برگزاری ضعیف و عوامل اجرایی ضعیف‌تر، این همایش ادبی دو روزه سوال های بسیاری را در ذهن ما به جا گذاشت. هژار را در جامعه ادبی و غیر ادبی کوردستان به عنوان یک شاعر معرفی شده است، البته شاعری در مراتب و مرتبه ای پایین از ماموستا هیمن و همروزگارانش اما هنر زبان هژار در شعر متجلی شده و بعدها در روایت های تاریخی و آیینی و دینی و به ضرورت نیاز مادی و گاه فرهنگی به نثر و متون منثور مزین گشته است اما این از شاعری هژار و نمود و جلوه و جمال هنر شاعرانه‌ی هژار کم نکرده است ...

دغدغه تا اتهام‌زنی

از واکاوی رویکرد تقلیل‌گرایانه بیانیه ۸۰۰ نفر /یادداشت

طی چند روز اخیر، بیانیه‌ای با امضای جمعی از "متخصصان، هنرمندان و اصحاب علم، فرهنگ و هنر" منتشر شده است، در حالی خود را دغدغه‌مند "انسجام و امنیت ملی" و "تقویت واگرایی‌های محلی" نشان می‌دهد که رویکرد و استدلال‌های آن، نه تنها فاقد تحلیل دقیق و مستند است، بلکه به نظر می‌رسد خود به عاملی برای تشدید شکاف‌ها و بدبینی‌ها در جامعه تبدیل شده است. نخست، توسل نخ‌نما به "دشمنان دندان تیز کرده" و "سرویس‌های جاسوسی فرامنطقه‌ای" برای تبیین چالش‌های داخلی، تلاشی مذبوحانه برای فرار از واقعیت‌های موجود و ن...

به بهانهٔ روز ملی شدن صنعت نفت

دو قاب از رُخدادی پر تب و تاب

حبیب الله مستوفی کسانی که در سن ۱۸ سالگی شاهد وقایع منتهی به ملی شدن صنعت نفت بوده اند اگر هنوز از دست اجل رسته اند، اکنون خود را با لباس ۱۰۱ سالگی آراسته اند. لاجرم آنچه در دسترس است، مکتوب است و بس.دربارهٔ بازهٔ زمانی ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ تا ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ خورشیدی (مبارزات مردم برای ملی شدن صنعت نفت ایران)از لغو و تمدید قرار داد «دارسی» و اجازه ندادن به افراد برای استخدام در شرکت نفت ایران توسط دولت های اروپایی تا قطع صدور نفت در سال های ۱۳۳۰ و ۳۱خورشیدی و ‌ع...

تبلور عینی پیروزی خون بر شمشیر

ابراهیم یوسفی بیاد دارم حدود ۱۵ماه پیش طوفانی از عقد و غیرت و دادخواهی بر علیه غاصبان و ظالمان صهیونی جوشش گرفت و خواست یک ملت محصور و مهجور در زندانی بنام غزه را به تکاپو انداخت ! شروع جنگی خانمان سوز ، ویرانگر و بی سابقه که تنها از ذات ناپاک رذیل ترین قوم بشریت میتوانست ایجاد شود. از همان ابتدا با اختلاف دیدگاه وبرداشت های مواجه شد که آیا شروع این جنگ نابرابر و مصافِ نامعقول مصلحت است یا خیر ؟! در چند یادداشت، بنده اشاره نمودم که درد جانگاه مظلومیت ها ، هتک حرمت ها و قتل و آوارگی ر...

تغییرات جهانی در سبک زندگی خانوادگی/مجید زارعی

مجید زارعی در اوج پیشرفت‌های تکنولوژیکی و جهانی شدن، سبک زندگی خانوادگی هم دچار تغییرات شگرفی شده است. از سنت تا دنیای مدرن، خانواده‌ها در سراسر جهان در حال تجربه تغییرات بسیاری هستند. این تغییرات نه تنها به تغییر هنجارهای اجتماعی و فرهنگی بلکه به تغییرات در Values  و رویکردهای زندگی خانوادگی هم می‌انجامد. ازدواج در طول صد سال گذشته بیشتر از ده هزار سال گذشته دچار تغییر و تحول شده و احتمالاً طی بیست سال آینده تغییراتش از صد سال گذشته هم بیشتر خواهد بود. از جمله...

کرمانشاه و فقر بلندپروازی‌های توسعه گرایانه

بهزاد خالوندی این یادداشت روایتی کوتاه از داستان توسعه در کرمانشاه و چالش تلخ کمرنگ شدن دغدغه‌ها و بلندپروازی‌ها در این دیار است که در ادامه می‌خوانید: بخش زیادی از اتفاقات مهم توسعه‌ای در دنیا محصول رویاپردازی‌ها و بلندپروازی‌های توسعه گرایانه بوده و در کرمانشاه ما هم از این قاعده دور نیست. اساس یکی از افسانه‌های قدیمی مردم منطقه کرمانشاهان، بقایای «فرهادتراش» متعلق به طرح احداث یک کانال سنگی توسط فرهاد، برای انتقال آب شرب از سراب بیستون به دشت‌های واقع در شرق شهر کنونی کرمانشاه بوده ا...

منصور یاقوتی و ریشه‌های کُردی در آثار او

مرتضی حاتمی در اغلب آثار منصور یاقوتی هویت، فرهنگ، گویش و لهجه و زبان کردی متجلی است و او آگاهانه به کنکاش و واکاوی فرهنگ و زبان غنی کردی می‌پردازد. سال‌ها پیش تصور زبانی من از منصور یاقوتی، تکلم به زبان ترکی سنقری بود. زیست بومش «سنقر و کلیایی» در ۷۰ کیلومتری زادگاهم «صحنه» بود. بعدها با او به گویش کلیایی همکلام شدم که گویشی بسیار غنی و عمیق بود من را به یاد تعدادی از همسایگان مان می انداخت که از روستاهای «سلطان طاهر» و «فارسینج» (پارسینه) و... اطراف سنقروکلیایی آمده و ساکن شده بودند و...

زوانی هه‌ورامی و بێ‌ده‌سه‌ڵاتی فه‌رهه‌نگی

محه‌ممه‌دئاشنا عە‌باس مه‌نش زوانی کوردی هه‌ورامی سروه‌توو سامانوو ملله‌توو کوردیه‌ن، ئی سامانه و میراسه ئه‌گه‌ر فۆتیۆ، به‌شێوه فره گه‌وره جه میراس و کوولتوورو کوردی به عام مه‌فۆتیۆ. ئینه، ئانه‌یه میاونۆ که مه‌شیۆ گرد کوردێوه جه نزاری و زه‌عیفی زوان و فه‌رهه‌نگ و ئه‌ده‌بوو هه‌ورامی و هه‌ورامانی خه‌فه‌ت بوه‌رۆ و جه ئاوه‌ڎانی و ده‌وڵه‌مه‌نڎیش، دڵش شاد و وه‌ش بۆ....